Hagsmunamál

Eftirfarandi áskorun var send á vegagerðina Til: Vegagerðin Efni: Hættuleg vegrið – krafa um skýrt svar Bifhjólasamtök lýðveldisins, Sniglar krefjumst skriflegs svar vegna hættulegra aðstæðna fyrir bifhjólafólk sem tengjast vegriðum. Fjallað hefur verið um málið í fjölmiðlum, m.a. í frétt Vísis þann 11. júlí 2025 https://www.visir.is/g/20252750011d/-langthreytt-a-ad-thad-seu-bodadir-fundir-thegar-eitthvad-kemur-upp-a- Þar er m.a. vísað í leiðbeiningar um umferðaöryggi sem unnar voru með Vegagerðinni. Við teljum fullkomlega óásættanlegt að hættuleg vegrið séu enn til staðar víða á landinu, þrátt fyrir að bæði sérfræðingar og notendur hafi ítrekað bent á þessa vá. Það er löngu vitað að stólpar vegriða og grófur frágangur eru bein ógn við öryggi þeirra sem ferðast á bifhjólum Um þetta hafa verið gerðar athugasemdir ítrekað. Við krefjumst skriflegs svars við þessu erindi innan 10 virkra daga, þar sem þetta varðar bæði ábyrgð stofnunarinnar og traust þeirra sem treysta á öruggar samgöngur – þar með talið bifhjólafólk sem er í sérstaklega viðkvæmri stöðu gagnvart vegakerfinu. Nú er nóg komið. Það er ekki hægt að bíða eftir fleiri slysum til að bregðast við. Eftirfarandi grein var að koma frá Fema sem við erum búin að þýða yfir á íslensku „Snjallari hönnun vegriða getur bjargað lífi mótorhjólamanna“ Ný rannsókn varpar ljósi á þá leyndu ógn sem allir mótorhjólamenn þekkja: vegrið úr stáli sem prýða þúsundir kílómetra af vegum.Mótorhjólamenn um alla Evrópu þekkja hætturnar af hálum beygjum og óvæntum hindrunum. Rannsóknir staðfesta að þessar grindur, sem fyrst og fremst eru hannaðar til að vernda farþega í bílum, eru alvarleg hætta fyrir mótorhjólamenn í tiltekinni tegund slysa: uppréttum árekstri. Þegar ökumaður lendir í uppréttri stöðu á grind lendir brjósti eða kviður oft beint á hvassa efri brún vegriðs. Rannsóknargreinin kallar eftir betri vegriðum til að vernda mótorhjólamenn í þessari tegund slysa.Þó að „mótorhjólavænar“ grindur séu þegar til staðar til að draga úr meiðslum af völdum hálkuárekstra, þar sem ökumenn renna í grindina eftir að hafa dottið af hjólinu sínu, er efri brún hefðbundinna vegriða enn hættulegar í uppréttum árekstri. Rannsóknin, sem birt er í tímaritinu Infrastructures, fjallar um fjölbreytt úrval einkaleyfa og hönnunar sem miða að því að draga úr hættu á árekstri á efri brún. Rannsóknarhópurinn, sem samanstóð af öryggisverkfræðingum og sérfræðingum í innviðum, mat þrettán alþjóðlegar hannanir, til að meta möguleika þeirra á að bjarga mannslífum, þar á meðal bæði ódýrar endurbætur og hátæknilegar viðbætur við hindrun.„Flestar núverandi lausnir miða að því að koma í veg fyrir renniáverka, sem er mikilvægt,“ sagði aðalhöfundurinn. „En við komumst að því að mjög fáar fjalla um hættuna á því sem gerist þegar mótorhjólamaður lendir framan á efri handriðið, enn á hjólinu.“ Rannsakendurnir fundu nokkrar efnilegar hönnunir, þar á meðal eina sem þróuð var af Texas A&M háskólanum. Endurbætur þeirra bæta við beygðum eða flötum stálplötu ofan á handriðið, sem hjálpar til við að dreifa krafti árekstursins og koma í veg fyrir meiðsli af völdum hvassra brúna. Önnur sem stóð upp úr var spænsk uppfinning sem kallast P2025012, stálbiti/skúffa sem er mótaður til að passa ofan á núverandi vegriðHann er einfaldur, tiltölulega ódýr og truflar ekki hluti eins og vatnsfrárennsli eða snjómoksturstæki, sem er mikill kostur fyrir vegagerðaryfirvöld.Tilvitnun úr rannsókninni: Skýrt skilgreind, vísindamiðuð viðmið verða að vera sett til að meta virkni efri verndarkerfa. Þetta er ekki hægt að ná án sterks samstarfs milli mótorhjólasamtaka, evrópskra stofnana (eins og FEMA og ETSC), rannsóknasamfélagsins og atvinnulífsins.Flestar hindranir í Evrópu eru stál-W-bjálkar. Þegar bíll lendir á einum gleypir kerfið orkuna með því að sveigjast og beygjast, sem hjálpar til við að halda ökutækinu á veginum. En mótorhjól valda ekki sömu viðbrögðum. Líkami mótorhjólamanns er mun léttari og þegar hann lendir á efri brún bjálkans er lítil orkuupptaka, bara hörð brún, sem ekkert gefur eftir. Í árekstri með rennu fara ökumenn oft undir handriðið, þar sem nýrri „verndarkerfi mótorhjólamanns“ (MPS) hjálpa til við að koma í veg fyrir banvæn meiðsli með því að hylja staurana og neðri hlutana. En efri brúnin er samt óvarin í flestum tilfellum. Hættan er mest í beygjum, sérstaklega þröngum beygjum. Samkvæmt evrópskum slysagögnum felst næstum helmingur banvænna mótorhjólaslysa í árekstri eins ökutækis, oft í beygju. Ef ökumaður missir stjórn en helst uppréttur er líklegt að líkami hans lendi í efri handriðið í brjósthæð. Án hlífðarbúnaðar fyrir búkinn eru afleiðingarnar oft banvænar.Þrátt fyrir að hönnun og tækni sé til staðar, hafa þessar varnir ekki verið ekki verið teknar upp. Helstu ástæðurnar? Kostnaður, flækjustig, viðhald og skortur á stöðlum. Sum kerfanna sem skoðuð voru, fela í sér flóknar plasthlífar eða kassalaga mannvirki sem þekja alla vegrið. Þótt þau veiti betri vörn eru þau dýr og stundum erfið í uppsetningu. Og eins og við mótorhjólamenn vitum eru mörg þessara kerfa hönnuð með hraðbrautir í huga, ekki sveitavegi þar sem flest banvæn mótorhjólaslys eiga sér stað.Rannsóknin undirstrikar brýna þörf fyrir skýra tæknilega staðla fyrir varnir gegn uppréttum árekstri. Eins og er, er engin opinber krafa eða próf fyrir því hvernig vegrið ætti að bregðast við þegar mótorhjólamaður keyrir á það í uppréttri stöðu. Án staðla er enginn lagalegur eða pólitískur þrýstingur til að setja upp betri kerfi og vegagerðarmenn hafa tilhneigingu til að forgangsraða öryggi bíla vegna ábyrgðar og kostnaðarsjónarmiða.Höfundarnir kalla eftir samstarfi milli vegahönnuða, öryggisrannsakenda, stjórnvalda og samtaka eins og Sambands evrópskra mótorhjólasamtaka (FEMA), sem og Bifhjólasamtaka Lýðveldisins, Snigla. Þeir leggja einnig áherslu á mikilvægi þess að fá mótorhjólamenn til að taka þátt í ákvörðunum um innviði. „Þetta snýst um að gera vegi örugga fyrir alla, ekki bara þá sem sitja í bílum,“ sagði aðalhöfundurinn. „Tiltölulega einföld vörn gæti skipt sköpum um hvort maður komist lifandi frá árekstri eða ekki.“„Vegrið sem ætlað er að bjarga mannslífum ættu ekki að verða banvæn hindrun fyrir mótorhjólamenn.“Þangað til öruggari handrið verða normið ættu mótorhjólamenn að vera meðvitaðir um áhættuna og berjast fyrir breytingum:Tilkynnið hættulegar hindranir hvar sem þær kunna að leynast.Styðjið landssamtök mótorhjólamanna ykkar.Höfundur greinar: Wim Taal, framkvæmdastjóri FEMAÞýðing: Steinmar Gunnarsson BLS (Sniglar)